اضافه وزن در دوران کودکی با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو در بزرگسالی همراه است. در این نوشتار می خوانیم که آیا بهبود در اضافه وزن قبل از اوایل دوران بلوغ این خطر را کاهش می دهد یا خیر؟
تغییر در اضافه وزن از دوران کودکی تا سنین بالاتر و خطرات دیابت نوع دو
وقتی نام «دیابت» به گوش میرسد، شاید اولین تصویر، دنیایی پر از «نمیشود» و «ممنوع» برای کودک دلبندتان باشد. اما بیایید با هم نگاهمان را تغییر دهیم. دیابت نوع دو در کودکان، یک همسفر است، نه یک مانع. این همسفر فقط کمی بیشتر مراقبت و آگاهی میخواهد تا زندگی همچنان پر از شادی، بازی و رشد باشد.
مطالعاتی در این زمینه توسط تیم تحقیقاتی دانشگاه کوپنهاگن بر روی ۶۲۵۶۵ مرد دانمارکی انجام شد. در این مطالعه قد و وزن افراد در سنین ۷ تا ۱۳ سالگی و در سنین بلوغ بین ۱۷ تا ۲۶ سالگی اندازه گیری شد. در این پژوهش شاخص های اضافه وزن با توجه به معیارهای کنترل و پیشگیری از بیماری ها تعریف شده است. داده های مربوط به وضعیت دیابت نوع دو ( در سنین بیشتر از ۳۰ سال برای ۶۷۱۰ نفر) از مرکز تحقیقات بهداشت دانمارک دریافت شد.
نتایج مطالعات در این جمعیت آماری نشان داد اضافه وزن در ۷ سالگی (۳۳۷۳ از ۶۲۵۶۵ مرد یعنی ۵٫۴ درصد)، ۱۳ سالگی (۳۴۱۸ از ۶۲۵۶۵ یعنی ۵٫۵ درصد) و در سنین جوانی (۵۱۰۸ از ۶۲۵۶۵ یعنی ۸٫۲ درصد) با خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ ارتباط مستقیم داشته است. این ارتباط برای سنین بالاتر در اضافه وزن و افرادی با سنین کمتر در تشخیص دیابت نوع ۲ قوی تر بوده است.
در این تحقیقات مشخص شد مردانی که اضافه وزن خود را قبل از سنین ۱۳ سالگی بهبود داده اند خطر ابتلا به دیابت نوع دو در آن ها در سنین ۳۰ تا ۶۰ سالگی بسیار مشابه کسانی است که هرگز اضافه وزن نداشته اند (نرخ خطر برابر ۱٫۲۱-۰٫۷۵). کودکانی که تا سن ۱۳ سالگی دچار اضافه وزن بوده اند اما در جوانی تا بزرگسالی به وزن سلامت خود رسیده اند نسبت به آن هایی که هرگز دچار اضافه وزن نبود اند ۴۷ درصد خطر ابتلا به دیابت نوع دو را دارا هستند (نرخ خطر برابر ۱٫۹۸-۱٫۱۰)، اما خطر آن بسیار کمتر از کسانی است که مداوم دچار اضافه وزن بوده اند (نرخ خطر برابر ۴٫۷۹-۳٫۵۷) و این بدان معنی است که افرادی با اضافه وزن دائم در طول زندگی ۴ برابر بیشتر از مردانی که هرگز اضافه نداشته اند.
خطر ابتلا به دیابت نوع دو آنها رو تهدید می کند. در نتیجه افزایش شاخص توده بدنی در بین ۷ سالگی تا اویل دوران بلوغ با خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ حتی در میان مردانی که در ۷ سالگی وزن نرمالی داشته اند، افزایش خواهد داد. و می توان بیان کرد اضافه وزن کودکان در دوران ۷ سالگی با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در بزرگسالی همراه خواهد بود تنها در صورتی که تا بلوغ یا بعد از سنین بلوغ فکری برای رسیدن به وزن سلامت خود نکنند.
نتایج این مطالعات این امیدواری را می دهد که کودکان نه تنها با رژیم غذایی بلکه با تغییر سبک زندگی و ورزش وزن نرمال خود برسند. و هدف در این راستا کاهش وزن نیست بلکه رسیدن به وزن سلامت است چرا که کودکان همواره در حال رشد هستند.
دیابت نوع دو یعنی چه، با زبان ساده؟
بدن ما مانند یک ماشین فوقالعاده است که از «قند» (گلوکز) به عنوان سوخت استفاده میکند. یک کلید جادویی به نام «انسولین» وجود دارد که در بدن ساخته میشود و قفل سلولها را باز میکند تا سوخت وارد شود و به ما انرژی بدهد.
گاهی اوقات، این کلید جادویی کمی تنبل میشود یا درست کار نمیکند. در نتیجه، سوخت به جای ورود به سلولها، در خون میماند و سطح آن بالا میرود. این اتفاق، همان دیابت نوع دو است. خبر خوب این است که ما میتوانیم با انتخابهای درست، دوباره به این کلید جادویی کمک کنیم تا قوی و فعال شود.
چه چیزهایی میتواند باعث این اتفاق شود؟
این موضوع مانند یک پازل است که چند تکه دارد:
وراثت: ممکن است در خانواده سابقه این موضوع وجود داشته باشد.
سبک زندگی: عادتهای غذایی ناسالم (مثل مصرف زیاد شیرینی و فستفود) و کمتحرکی میتوانند نقش مهمی داشته باشند.
وزن: اضافه وزن میتواند کار آن کلید جادویی (انسولین) را سختتر کند.
ما چگونه میتوانیم از عزیز کوچولومان مراقبت کنیم؟
مراقبت از دیابت، مانند باغبانی از یک گل زیباست؛ به آبیاری منظم، نور کافی و عشق نیاز دارد. این مراقبت سه رکن اصلی دارد:
۱. خوراکیهای سالم: به جای حذف کردن، جایگزین کردن را یاد بگیریم. بشقاب کودک را پر از رنگهای مختلف کنیم: سبزیجات تازه، میوههای خوشمزه، نانهای سبوسدار و پروتئینهای مفید. این انتخابهای سالم، انرژی را آرام و پیوسته آزاد میکنند و به کلید جادویی انسولین کمک میکنند.
۲. بازی و جنب و جوش، موسیقی شادی بدن: بازی در پارک، دوچرخهسواری، شنا یا حتی قایمباشک بازی در خانه، مانند یک معجزه عمل میکند. فعالیت بدنی کمک میکند سلولها دوباره به کلید انسولین پاسخ دهند و قند خون به خوبی مصرف شود.
۳. پایش قند خون، یک نقشه راه: اندازهگیری منظم قند خون ممکن است در نگاه اول ترسناک به نظر برسد، اما مانند چک کردن نقشه در یک سفر ماجراجویانه است. این کار به ما و پزشک کمک میکند بدانیم کجای راه هستیم و بهترین تصمیمها را بگیریم. گاهی نیز ممکن است پزشک داروهایی تجویز کند که مانند یک کمککننده کوچک، همراه کلید انسولین باشند.
نکته بسیار مهم: مراقب قلب کوچکش باشیم.
دیابت تنها یک موضوع جسمی نیست. با کودک خود با صبر و مهربانی صحبت کنید. به او بفهمانید که این شرایط بخشی از زندگی است که میتوان با آن کنار آمد و او را قویتر کرد. او باید بداند که این اتفاق تقصیر او نیست و عشق شما به او هیچ تغییری نکرده است.